Dieta i jej wpływ na naukę

Dieta ketogeniczna

Dieta ketogeniczna to kolejne podejście dietetyczne, które zostało skorelowane z powolniejszym pogorszeniem funkcji poznawczych u pacjentów z demencją. Takim pacjentom często  towarzyszy upośledzony metabolizm glukozy.  Dieta ta jest wysokotłuszczowa i niskowęglowodanowa. Istnieją różne rodzaje diety ketogenicznej z innymi poziomami ketozy, która ogranicza produkcję węglowodanów i przyspiesza produkcję ketonów. Mózg wykorzystuje takie ketony jako alternatywne źródło energii, kiedy glukoza nie jest dostępna. Dieta keto jest stosowana przede wszystkim przez pacjentów z padaczką lekooporną, ale ma również korzystne działanie w zapobieganiu upośledzenia funkcji poznawczych. Jednak w porównaniu z dietą śródziemnomorską nie jest ona dla każdego, może być niebezpieczna dla pacjentów z nieprawidłowym metabolizmem lipidów, miażdżycą, wysokim ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych, osteoporozą, kamicą nerkową i niewydolnością nerek. W takich przypadkach powinna być ona odpowiednio zbilansowana przez specjalistę. Aby uzyskać efekt terapeutyczny można również połączyć dwie diety (ketogeniczną oraz śródziemnomorską) przez co otrzymuje się dietę śródziemnomorsko-ketogeniczną, wyróżnia ją wysokie spożycie warzyw i owoców z ograniczonym spożyciem węglowodanów, a ilość tłuszczu i białka jest zwiększona do takiego stopnia, aby ​​osiągnąć łagodną ketozę¹.

Co z dziećmi i młodzieżą?

Pojawia się coraz więcej dowodów naukowych, które wiążą otyłość u dzieci i młodzieży z mniejszą objętością istoty szarej i istoty białej mózgu w obszarach związanych z kontrolą poznawczą i uczeniem się w porównaniu z dziećmi i młodzieżą o prawidłowej masie ciała. Sugeruje to bezpośredni związek pomiędzy otyłością, a zmniejszonymi zdolnościami poznawczymi. Potwierdzają to badania przeprowadzane na modelach zwierzęcych, które wykazały, że dieta wysokoenergetyczna zawierająca tłuszcze nasycone i cukry proste  zmniejsza zawartość czynników neurotroficznych i neuroendokrynnych zaangażowanych w uczenie się i pamięć. Natomiast dieta bogata w wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 i mikroelementy powoduje zwiększenie ich ilości. Skład diety może wpływać na  osiągnięcia szkolne. Kontrolowana interwencja dotycząca zdrowych posiłków szkolnych w u ponad 80 000 dzieci doprowadziła do poprawy osiągnięć w matematyce, języku angielskim i przedmiotach ścisłych. Promocja zdrowszego jedzenia w szkole w porze lunchu i zmiany w szkolnym środowisku stołowym w ciągu 12 tygodni poprawiły zachowanie dzieci w wieku przedszkolnym podczas wykonywania zadań w porównaniu z grupą kontrolną. 

Dzieci z otyłością wykazują również większą impulsywność i nieuwagę oraz niższą wrażliwość na nagrody, samoregulację i elastyczność poznawczą w porównaniu z ich rówieśnikami o prawidłowej masie ciała. Interwencje związane ze stylem życia w celu kontrolowania masy ciała mogą pozytywnie wpływać na czynniki neurokognitywne wymagane do kontrolowania przyjmowania pokarmu². Randomizowane kontrolowane badanie przeprowadzone na 44 dzieciach (w wieku od 8 do 14 lat) z otyłością lub nadwagą sugerowało, że specjalna terapia polegająca na nauce samoregulacji poprawiła utrzymanie utraty wagi w porównaniu z grupą kontrolną³. Wyniki innego randomizowanego, kontrolowanego programu leczenia nadwagi z udziałem 62 dzieci (średni wiek 10,3 ± 1,1 roku) wykazały poprawę umiejętności rozwiązywania problemów po sześciomiesięcznej interwencji⁴.

Podsumowanie

Dieta może odgrywać istotną rolę w zapobieganiu i opóźnianiu procesów związanych z upośledzeniem funkcji poznawczych i demencją. Odpowiednia, zbilansowana dieta może przyczynić się do poprawy jakości życia oraz pamięci zarówno u dorosłych, jak i u dzieci.